Orhan Kemal İl Halk Kütüphanesi

İstanbul Fatih’te Mimar Kemalettin Mahallesi, Ordu Caddesi üzerinde konumlanan Orhan Kemal İl Halk Kütüphanesi binasının tarihi geçmişi 15’inci yüzyıla kadar uzanır.

Kütüphane binasının yapımına 1470 başlanır, inşaatın tamamlanması ise 1475 yılını bulur. Bina ilk olarak Darphane-i Amire, yani bir para basma merkezi olması adına darphane olarak inşa edilir. Öte yandan sonraki dönemlerde binanın avlu kısmında Bizans Kralı I. Theodosius’a ait üç gözlü bir zafer takı olan Tauris Forumu

Bizans döneminde ortasında I. Theodosius'a ait üç gözlü bir Zafer Takı olan Tauris Forumu’na ait kalıntılara ulaşılır ve bir süre açık hava müzesi mantığında bulunan bu kalıntılar binanın girişinde sergilenir.

Bina, 1707 yılında Osmanlı Sultanı III. Ahmet’in baş hanımı Ümmetullah Hatun’a hediye edilir. Ümmetullah Hatun da binaya sebil ve mektep eklettirerek burayı bir Simkeşhane-i Amire’ye çevirtir. Simkeşhane, Osmanlı'da devlet emrinde bulunan sırma, altın ve gümüş işlemecilerinin topluca çalıştığı yer anlamına gelmektedir.

Yapı, oldukça uzun yıllar boş kalır ve deyim yerindeyse kaderine terk edilir. Bunun üzerine 1958’deki Beyazıt – Aksaray yolunun genişletilme çalışmalarında yalnızca yolun şu anki kısmında kalan bölümündeki binalar bırakılır; karşı kısımda kalan binalar ise yıktırılır.

1964 yılında geniş çaplı bir restorasyon geçiren binanın restorasyonu 1976’da tamamlanır. Bunun üzerine Profesör Doktor Bedi Nuri Şehsuvaroğlu ile İstanbul Şehir Kütüphanesini Kurma ve Yaşatma Derneği’nin hummalı çalışmaları neticesinde yapı kütüphaneye çevrilerek 16 Kasım 1981’de hizmete açılır. İlk açıldığı yıllarda İl Halk Kütüphanesi adını alan yapının ismi 11 Aralık 2001’de değişir ve bugünkü adı olan Orhan Kemal İl Halk Kütüphanesi ismini alır.

Toplamda üç katlı olan kütüphane binası esasen kagir bir yapıdır ve zemin kısmında pek çok dükkan yer alır. Öte yandan giriş kısmında pek çok küçük oda ve odacıkların olduğu ve bugün dükkan olarak kullanılan binanın diğer iki katı ise oldukça geniş alanlara sahip bir kütüphane olarak kullanılmaktadır.

Bugün tam 53 bin kitabı bünyesinde barındıran ve kelimenin tam manasıyla bilgi deposu olan Orhan Kemal İl Halk Kütüphanesi’nde 2001’den bu yana her yıl Orhan Kemal’in ölüm yıldönümü olan 2 Haziran’da oğlu Işık Bey tarafından organize edilen “Orhan Kemal Roman Ödülü” isimli tören düzenlenmektedir.