Doliskana (Dolishane) Manastırı

Doliskana Manastırı, bir Ortodoks Gürcü manastırı olarak bilinir. Bugün Artvin şehrinin merkezinde yer alan Hamamlı köyünde bulunur. Tao-Klarceti idarecileri 830 yılında Klarceti isimli bölgede yer alan ibadet merkezlerini dolaştıklarında burası henüz bir manastır değildir. Doliskana Manastırı’na ilişkin pek çok bilgiyi Giorgi Mercule aktarır. Onun ulaştırdığı bilgilere göre Doliskana, bu ziyaretten epey sonra bir manastıra dönüştürülür. Buna rağmen manastırın kuruluş yılına dair kesin bir bilgi yoktur. Kilisenin inşa edildiği dönemin 10’uncu yüzyılın başına denk geldiği tahmin edilir. Bugün itibariyle ana kilise dışında hemen hemen bütün yapılar yıkılmış durumdadır. Doliskana Manastırı’nın Aziz Stefan’a adandığına dair bir inanış söz konusudur. Bir diğer görüşe göre de manastır Baş Melekler’e atfedilir. Doliskana Kilisesi yapıdan geriye kalan tek mirastır. Bu nedenle de büyük bir titizlikle korunur. Kilise kubbeli bir yapıdadır ve kapalı haç şeklinde tasarlanır. Kiliseye dair aktarılan bilgilere göre Gürcü kralı olan I. Sumbath, o dönem kilisenin detaylı olarak onarılmasını emreder. Zaten kubbenin kasnağındaki bani portresinde ve yazıtta gerekli bilgiler mevcuttur. Kilisenin duvarlarla bütünleşik halde olan görkemli kubbesi yaklaşık olarak 25 metrelik bir yüksekliğe sahiptir. Kare planlı olarak tasarlanan mekan haç kolları ile beraber dört ayrı yönde büyütülür. Bazı odalara zaman içinde meydana gelen toprak kaymasından dolayı doğrudan ulaşılamaz. Örneğin pastoforion odalarına kilisenin içinden girilemez. Dış alanda doğu duvarlarına doğru açılan bir kapı bulunur. Bu kapılar sayesinde ilgili odalara erişim sağlanabilir. Batı taraftaki haç kolu, diğer kollara kıyasla daha derindir. Bu bölümde zamanında şarap mahzeni olarak kullanılan bir oda yer alır. Günümüzde bu odanın içi toprakla doludur. Kilisenin dış cephe kısmında kesme taşlar kullanılır.