Tahir ile Zühre Camii ve Türbesi

Anadolu Selçuklu Döneminin önemli politik kişiliklerinden olan Sahip Ata Fahreddin Ali, uzun soluklu devlet kariyeri süresince çok sayıda yapı inşa ettirmiştir. Tahir ile Zühre Camii ve Türbesi de döneminin en fazla bina inşa ettiren kişisi olduğundan ‘Ebu’l-Hayrat’ ünvanını alan Sahip Ata tarafından 13. yüzyılda yaptırılmıştır. Bu sebeple Sahip Ata Mescidi olarak da anılan yapı günümüzde Gazi Lisesi’nin yakınında bulunur ve Konya Dış Kalesi’nin Çeşme Kapısı önüne inşa edilmiştir. Yapı büyük ihtimalle bir külliyenin parçasıydı. Türbeye mescidin içinden geçilerek ulaşılır. Eşsiz bir mimariye sahip olan yapı çinilerle süslüdür. Dikdörtgen planlı ve basık tonoz örtülü yapıya sahip türbede alçı rölyeflerle süslenmiş bir mihrap bulunur. Kubbede kufi hat ile Muhammed, Ebubekir, Ömer, Osman ve Ali yazılıdır. Kubbe merkezindeki çini madalyonu ise oldukça ilgi çekicidir. Mekanın içinde iki sanduka bulunur ve bazı kaynaklara göre sandukalar buraya geç bir tarihte konulduğundan yapının aslî halinde türbe olup olmadığı şüphelidir. 

Türk halk hikaye geleneğinde yapıya adını veren Tahir ile Zühre’nin önemli bir yeri vardır. Anlatılagelen hikayeye göre anne ve babalarının yedikleri sihirli bir elmadan dünyaya gelen sultan kızı Zühre ve vezir oğlu Tahir birlikte büyümüşler. Yaşlı bir Pir’in elinden içtikleri ‘aşk badesi’ ile sarhoş olur birbirlerine aşık olurlar. Birbirlerine olan aşkları dillerinden düşmez. Ancak daha beşikteyken sözleri kesilen bu iki sevgilinin kaderi onları ayırır. Tahir Konya’dan Mardin zindanına sürülür, Zühre ise sarayın bir odasına kapatılır. Tahir zindanda 7 yıl kaldıktan sonra Zühre’ye kavuşacağım derken onun evlilik haberini duyar. Zühre’yi kaçırma planları yaparken sultan haberi duyar ve Tahir’in hayatına son verir. Kalbini kaplayan derin üzüntüye dayanamayan zühre ise Tahir’in mezarının başında hayatını kaybeder. 

Nazım Hikmet’in hikayeye atıf yapan mısraları şu şekildedir;

‘‘Tahir olmak da ayıp değil Zühre olmak da

Hatta sevda yüzünden ölmek de ayıp değil.’’

Görseller: memleket.com.tr