On İki Havariler Kilisesi

Kars şehrinin 10’uncu yüzyıldan kalan simgesi On Iki Havariler Kilisesi, tarihi ve mimarisiyle oluşturduğu mistik atmosferin içine ayrı bir evren oluşturur. Kilise, Gürcü Krallığı diye de bilinen Bagrat Kralı III. Bagrat tarafından yaptırılır. 978-1014 tarihleri arasında hüküm süren III. Bagrat, özellikle Kars’ta, Ani’ye yakın yerlerde mimari eser inşa ettirmesiyle tanınır. İlk yapıldığı dönemde Ermeni-Gürcü Kilisesi olarak anılan ibadethane daha sonra bugünkü adını alır. 1877-1878 tarihleri arasında Osmanlı ile dönemin Rus hükümeti arasında gerçekleşen 93 Harbi’nde Kars işgal edilir. Baltık mimari tarzına uygun olarak yapılan kilise, ‘Doğudaki Ayasofya’ olarak da bilinir. Zaman içerisinde müzeye çevrilen yapı, bugün ‘Kümbet Camii’ olarak kullanılır. Yapının iç dizaynı dört yapraklı yoncayı andırır. Nişlerle dışarı doğru çıkartılmış dört adet çıkıntıyla sağlanan bu görüntü; ayakları üzerinde duran bir çiçeğe benzetilir. Hristiyanlık dini peygamberi Hz. İsa’nın 12 havarisini simgelemesi adına yapılan ve her bir havari için ayrı bir kabartmalı figür eklenen yapı, şehrin din turizmini tetikleyen en önemli eserdir.