Kırgızlar Türbesi

Bursa içinde yer alan Kırgızlar Türbesi’nin tam anlamıyla ne zaman ve kim tarafından inşa edildiği belirsizdir. Buna rağmen yapının, İznik’in alınmasından öncesinde yapıldığı bilgisi kesin olarak kabul görür. Kırgızlar Türbesi’nde çocuk ve yetişkin lahitleri bulunur. Şu anda türbe içinde toplamda sekiz lahit olduğu bilinir. Kuzey ve güney doğrultusuna sahip olan mekan eş boyutludur. Bu nedenle de plan olarak kare şeklindedir. İki bağımsız alandan meydana gelen Kırgızlar Türbesi’nin duvarların orta bölümünde yer alan büyük bir kapı bağlar. Bu kapı dikdörtgen şeklindedir ve üzerinde herhangi bir kitabe bulunmaz. Güney kısımda yer alan kısım bir kubbeyle örtülü durumdadır. Üst pencerelerin kenar kısımlarında kalem işi süslemeler hayranlık uyandırır. Eyvan bölümünün zaman zaman elden geçirildiği anlaşılır. Bu alanın özgün kısımları günümüze dek ulaşır. Kaba yontulu taşların varlığı mekana değer katar. Bursa’nın en önemli kutsal mekanlarından biri olan ve özellikle de yerli ziyaretçilerin ilgi gösterdiği türbenin yapımında Orhan Gazi’nin imzası görülür. Kayıtlarda, her ne kadar kesinlik kazanmamış olsa bile kuruluş tarihi 1331 senesi şeklinde geçer. İznik Fethi esnasında Osmanlı lehine mücadele eden ve yaşamlarını yitiren Kırgız Türkleri’nin anısına yaptırılır. Mekan, ilk dönem Osmanlı eserleri kapsamında değerlendirilir. Türbe ile Orhan Gazi Zaviyesi hemen karşı karşıyadır. Bu zaviyenin ise günümüzde ne yazık ki sadece temelleri bulunur. Yöre halkı zaman zaman burayı ‘Kırkkızlar Türbesi’ olarak ifade eder. Hatta kimi kaynaklarda ‘Hacı Camaza Türbesi’ adına rastlamak da olasıdır. Mimari detaylarından ve bilhassa da kalem işi süslemelerinden dolayı özel bir önem atfedilen yapının ana mekanı, tonozlu eyvanın hemen arkasındadır. Tonoz kısmı ile beraber çatı da bugüne ulaşamaz. Orijinal çatının yerine ahşap bir düz çatı monte edilir.