Çukur Han (Kütahya Han)

Bursa’da yer alan tarihi Çukur Han kimi kaynaklarda ‘Kütahya Han’ olarak da anılır. Konum olarak Tuzpazarı Caddesi üzerinde yer alan tarihi hanın II. Murat döneminde yaptırıldığı bilinir. Hanın yapımında Buharalı Emir Efendi’nin imzası görülür. Kendisi aynı zamanda Yıldırım Bayezid’in de damadıdır. Han düzgün kesme taşlar yapı itibarı ile hemen dikkat çeker. Han Bursa’daki iki katlı ve avlulu hanlar kategorisinde değerlendirilir. Yüksek revaklar ve arkalarında görünen odalardan oluşur. Hanın orijinal bölümlerinin bazıları günümüze ulaşamaz. Güney bölümde yer alan zemin kat hücrelerinden sadece üç tanesi ve batı bölümde yer alan kapı kemeri merdivenler bugüne ulaşabilen kısımlar arasında sayılır. Bu sınırlı alanlar dahi hanın ihtişamını yansıtmaya yeterlidir. Çukur Han ya da bir başka ifade ile Kütahya Han, 1396 yılında oluşturulur. Osmanlı han mimarisinden izler sunan mekanın yapım tarihi için herhangi bir kitabesi olmadığından Bursa Seriye Sicilleri’nden yararlanılır. Toplamda 720 metrekarelik bir alan üzerine kurulu olan Çukur Han, birinci derece tarihi eser konumundadır. Aynı zamanda yazılı kaynaklarda anıtsal bir yapı olarak geçer. Hanın ikinci katında 19 adet oda yer alır. Bu odalar ortalama 12-15 metrekare büyüklüğündedir. Zemin katta ise 18 büyük oda yer alır. Bu odaların hacmi ise 20-25 metrekaredir. Çukur Han’ın bir bölümü Tuzpazarı Caddesi’ne diğer bölümü ise Kütahya Han Sokak’a bakar. Hanın her iki bölümünde de bir giriş kapısı vardır. Bugün Çukur Han’da Türk-İslam el sanatlarını yaşatan ustaların olduğu görülür. Bu sanatlar arasında resim, tespih, tezhip, çini, hattat ve ebru sıralanabilir. Han Celali isyanlarında çok ciddi bir hasar görse de aynı süreçte onarımdan geçirilir.