Hatice Turhan Sultan Çeşmesi

Sultan İbrahim Han'ın hanımı ve Sultan 4. Mehmed Han'ın annesi...

İstanbul’un güzide çeşmeleri arasında gösterilen Hatice Turhan Valide Sultan Çeşmesi, pek çok açıdan gezip görülmeye değer bir mekan olma özelliği taşımaktadır. Hem çeşme hem de sebil olarak anılan tarihi yapı, Eminönü Hamidiye caddesi ile Yalı Köşkü caddesinin kesiştiği noktada 1663 tarihinde Hatice Turhan Sultan tarafından Yeni Valide Camii'nin bir yapısı olarak Mimarbaşı Bekir Ağa’ya inşa ettirilmiştir. Çeşmenin yapımına dair çeşitli rivayetler bulunur. İnanışa göre, 1597 senesinde III. Mehmet’in annesi olan Safiye Sultan, Mimar Davut Ağa’yı huzuruna davete eder. Eminönü bölgesinde kendi adına bir külliyenin yapılmasını söyler. Mahmut Davut Ağa bu emri yerine getirmek adına harekete geçer; ancak kendisi kısa bir süre sonra yaşamını yitirir. Daha sonra aynı görev, Mimar Ahmet Ağa’ya verilir.

Günümüzde suyu akmayan sebil ve çeşme geniş bir saçak altında yan yana bulunmaktadır. Sebil dört mermer sûtunun ayırdığı dökme demirden yapılmış, her birinde yedişer su verilebilecek yer bulunan şebekelerle süslü üç pencereden oluşmaktadır. Pencerelerin üzerinde renkli taşlardan yapılmış sivri birer kemer bulunmaktadır. Kemerinin içi ve aralarındaki boşluklar kabartma süslemelerle doldurulmuştur. En yukarı kısımlarında ise kitabesi bulunmaktadır.  

Sebilin içi çinilerle donatılmış, çeşme ise klâsik tarzda mermerden yapılmıştır. Burada da sivri kemerin içinde ve köşe boşluklarında aynı kabartma süslemeler ve yukarısında kitabe bulunmaktadır. Stalâktitli geniş bir korniş saçağın altında sebili ve çeşmeyi boydan boya dolaşmaktadır.

Çeşme ve sebil, o zamanlar eski postane şimdiki haliyle Türkiye İşbankası ile aralarında bulunan bir mağazada çıkan yangın sonunda 1902 yılında tamıyla yanmış ve müzecilik alanında değerli bir isim olan Osman Hamdi Bey’in öncülüğünde eski mimarisine uygun olarak restore edilmiştir.

Fotoğraf Kaynağı: Google Fotoğraflar