Merkez Çarşı Camii

Yapımını tamamen halkın üstlendiği bilinen Merkez Camii, 1860 yılından bu yana ibadete açık ve zamana meydan okuyan bir yapıya sahiptir.

Osmanlı Devleti 16’ncı yüzyıldan sonra Artvin’i ve çevresini ele geçirir. Bu nedenle de o yıllarda pek çok kilise camiye dönüştürülür. Bunun yanından yeniden inşa edilen camilerle de ibadet açısından önemli bir merkez haline gelir. Bu camilerden biri olan Merkez Çarşı Camii, günümüze dek başarılı bir şekilde korunur. Camilerin mimari yapıları incelendiğinde dönemlere göre bariz farklar hemen göze çarpar.

Zaman içinde ciddi hasarlar gördüğü için artık kullanılamaz hale gelir ve yine halk tarafından onarılır. Bu onarım süreci 1954 senesine tekabül eder. Onarım esnasında temellere dek yıkılır ve üç sene süren çalışmaların neticesinde yeniden hizmete açılır. Dolayısıyla cami bugüne dek varlığını sürdürse de orijinalliğinden epey şey kaybeder.

Cami her ne kadar radikal bir şekilde dönüştürülmüş olsa da minare, minber ve vaaz kürsüsüne dokunulmaz. Bu nedenle en azından bu kısımlar ilk inşa edildiği dönemdeki hallerini korurlar. Yakın tarih olmasına karşın yapılış aşamasına dair çok az bilgi bulunur. Kare bir plana sahip olan Merkez Çarşı Camii, tek kubbeli camiler sınıfındadır. Camideki son cemaat yeri ise dikdörtgen plandır. Kuzey kısımda yükselen bir minare hemen göze çarpar.

Harim kısmını örten kubbeye çeşitli trompların geçildiği görülür. Dış tarafta iki kademeli bir sekizgen vardır. Cemaatin ibadet ettiği kısım iki katlıdır. İlk bölümde altı sütun üstünde oturur. Üst tarafı kubbeli ve beş gözlüdür. Diğer bölüm ise üç taraftan da kapatılır. Bu kısmın, cemaat yerinin batı-doğu paralelinde uzanmakta olan bir tür betonarme yapı olduğu söylenebilir. Buradaki dikdörtgen mekan daha sonradan eklenir. Yapının büyük çoğunluğunda düzgün kesme taşlar tercih edilir.