Müzik Allah'ın Lisanıdır: Tasavvuf Müziği

Şems-i Tebrizi “Musikinin ritminde bir sır saklıdır.” der... “Eğer onu ifşa etseydim dünya alt üst olurdu.” diyen büyük üstat, aynı zamanda tasavvuf müziğinin de önemine atıfta bulunur.

Mevlana’nın “Müzik Allah'ın lisanıdır.” sözü mecaz bir ifadedir. Aslında her şey Allah’ın birer sözüdür. Dünyanın bile yakından takip ettiği Mevlana ve öğretileri, günümüzde de tüm insanları etkiliyor. Konya denilince akla ilk gelen isimlerden olan bu yüce insanın yönelttiği tasavvuf müziği özellikle Konya’da çok daha derin bir anlam ifade ediyor.

Tasavvuf Müziği Nedir?

İnsanın Yaradan'a olan kulluğunu hatırlatmak için İslam’daki tasavvuf felsefesine uygun bir müzik türü olan tasavvuf müziğinde dini duygular seslendirilir. Hal böyle olunca da hiç kuşkusuz Konya tasavvuf müziğinin başkenti olarak bilinir. 

Tasavvuf musikisinde nefes ve dokunuş ile ritim icra edilir. Mevlevi müziği tasavvuf müziğinin temelidir.

Ustaları...

Mevlevi ayinleri; Itri Dede Efendi, Osman Dede, Ahmet Ağa gibi besteciler tarafından bestelenmiştir. Onların eserleri; Türk tasavvuf müziğinin başyapıtları arasında bulunur. Tasavvuf müziğinin önemli formlarını Mevlevi ayinleri, dini peşrevler, ilahiler, naatlar, şugllar, mersiyeler, Bektaşi nefesleri, duraklar ve tevşihler oluşturur.

Kullanılan Müzik Aletleri

Ney: Sadece tasavvufta değil, klasik Türk müziğinde de kullanılır. Altısı önde olmak üzere yedi delikli bir kamış olan neyin ses alanı üç oktava yakındır. Dilsiz nefesli sazlardandır.

Rebab: Sadece tasavvuf müziğinde kullanılır. Göğsü deridendir. Düşey olarak iki arasında ya da sol diz üzerinde tutularak çalınır. Ses alanı bir buçuk oktavı zor bulur.

Bendir: Sadece tasavvuf müziğinde kullanılır. Din dışı müzikte kullanımı büyük hatadır. Derili vurmalı sazlardandır.

Kudüm: Gövdeleri yarıküre biçiminde olan iki küçük davuldan oluşur. Belli belirsiz ses veren derili, vurmalı sazlardandır.

Nevbe: Sadece tasavvuf müziğinde kullanılır. Nevbeye verilen bir diğer isim de zilsiz teftir. Derili vurmalı sazlardandır.