Farklı Kültürlere Ev Sahipliği Yapmış Tire’de Görülmesi Gereken Yerler

Milattan önce, başta Hitit olmak üzere, Bizans, Pers, Roma gibi farklı kültürlere ev sahipliği yapmış olan Tire, İzmir’in bir ilçesidir. İsmini ise tüm Hint-Avrupa dillerinde üç anlamına gelen ''three'' kelimesinden almıştır. Bu ismi ön Asya’nın ilk yerleşik kavmi olan Pelasgların üç kabilesi tarafından kurulduğundan dolayı aldığı bilinmektedir. Birçok farklı isimle anıldığı söylense de herhangi bir kaynakta belirtilmemiştir.

Temiz havası, doğal yeşilliği ve yerel ürünleri ile yerli ve yabancı turistlerin ziyaret yerlerinden biridir. Yerel lezzetleri ile Türkiye’ye adını duyurmayı başarmıştır. Özellikle hafta sonları, temiz hava almak isteyen İzmirliler tarafından günübirlik seyahatlerde tarih kokan sokaklarda yürüyerek eski mimarilerin bozulmadığı evler ziyaret edilir.

Tire’nin en meşhur olduğu ürünlerden biri de elbette ki Tire Köftedir. Hemen her restoranda bulabileceğiniz gibi, yerel bir kooperatif olan Tire Süt Kooperatifinde de hazır pişmiş ürün olarak bulabilirsiniz. Kooperatif ürünlerinin çoğunun organik sertifikalı olduğunu da bilmenizi isteriz. Bu kooperatifin ürünleri tüm İzmir’de satılmaktadır. Ürün yelpazesi de oldukça geniştir. Organik bakliyattan, yumurtaya kadar tüm ürünlerinden alabilirsiniz.

Tire ilçesine tamamen özel olan Çamur Peynirini de mutlaka denemelisiniz. Başka yerde bulamayacağınız için kahvaltı sofrasına değişik lezzetler katmak isteyenler tarafından mutlaka alınması gerekir. İnek sütünden yapılmış az tuzlu ve lor peynirinin karışımından oluşur. Buraya kadar gelmişken yine meşhur olan nohut mayalı yerel ekmeği ve Tire yoğurdunu da almanızı tavsiye ederiz.

Peki Tire’ye gittiğinizde nereleri gezebilirsiniz? Tire’de görülmesi gereken yerler nereler? Sizin için ufak bir Tire rehberi hazırladık.

Tire’ye Nasıl Gidilir? 

Tire’ye özel aracınızla gidecekseniz ortalama 1,5 saat süren bir seyahat sizi bekliyor demektir. Yolun bir kısmında İzmir-Aydın otobanını kullanıyorsunuz ancak daha sonra yollar biraz daha değişiyor.

Derekahve

Eğer henüz çay ya da kahvenizi içmediyseniz, size eşsiz güzellikte kahve içip dinlenebileceğiniz bir yer tavsiye ediyoruz. Bu doğal güzellik, yeşilin her tonunu barındırdığı gibi, kuş sesleri ve derenin huzur verici akıntısıyla birlikte bir o kadar da sessizdir. Yerleşim yerlerine çok uzak olmamasına rağmen sahip olduğu doğayı koruyabilen nadir yerlerden biridir. Ziyaretiniz sırasında kahve haricinde farklı bir lezzet denemek isterseniz, Derekahve’de bulunan cafe menülerinin arasında yer alan koruk şerbetini görebilirsiniz. Buz gibi olan bu şerbeti de denemenizi öneriyoruz. Eğer aperatif bir şeyler yemek isterseniz, meşhur Tire tostunu ya da Tire köftesini tercih edebilirsiniz.

Derekahve semtinde yer alan en ilginç yapılardan bir tanesi de 5. Yüzyılda yapıldığı bilinen taş Ayazmadır. Ayazma Ortodoks Rum toplumunda görülen su kaynağı yakınına kurulan küçük kiliselere denir. Bu ayazmanın en ilginç yanı gece-gündüz eşitliği zamanı mimarideki 3 pencere ve kapı açıldığında ışığın süzüldüğü yerde gölge olarak haç işaretinin çıkmasıdır.

Kaplan Köyü

Kaplan Dağı kestane, ceviz ve çınar ağaçları ile kaplı ormanlarla çevrelenmiş bir yerdir. Gurme köyü olarak da bilinir. Bunun nedeni eşsiz lezzetler sunan fine-dining ve en iyi 10 ot restoranı sıralamasında yer alan işletmenin bu köyde bulunmasıdır. Özellikle hafta sonları çevre il ve ilçelerden Kaplan köyüne yerli turistler akın etmektedir. 

Nar, İğde gibi ağaçların da bulunduğu bu köyde, ev yapımı ürünler satan ufak tezgahlar bulabilirsiniz. Muhteşem doğa manzarasıyla insana dinginlik veren bu köye mutlaka uğramanızı tavsiye ediyoruz.

Tire Pazarı

Son yıllarda organik ürünlere olan talep giderek artmakta. Taze ve uygun fiyatlı meyve -sebze tüketimi ve yeni tatlar keşfetmenin cazibesiyle pazarlara ilgi de dolayısıyla artıyor. Ancak Tire’nin meşhur Salı pazarı geçmişten bugüne cazibesini hiç yitirmedi. Merak edilen bu pazarın yaklaşık 1600’den fazla tezgâhı bulunuyor. Çevre ilçelerden ve İzmir’in merkezinden gelen birçok kişi her türlü sebze meyvenin yanında sadece Ege’ye özel otları da bu pazarda bulabiliyor. Ege’nin en zengin ot ve peynir pazarını imkânınız varsa mutlaka gezmelisiniz. Açık hava pazarı olarak da bilinen bu pazarda iğne oyaları gibi el emeği ürünler de yer alıyor.

Tire Kurşunlu Han

Tire Kurşunlu Han, Sadrazam Lütfü Paşa tarafından yaptırılmıştır ve genellikle Tire’ye gelen bakır tüccarları konakladığı için Bakır Han olarak da bilinmektedir. Han ilk yapıldığında üst katında 34, alt katında ise 19 odası bulunmaktaydı. Hanın bir bölümü yıkıldığı için tarihi dokusunda bazı değişiklikler bulunmaktadır. Kurşunlu Han günümüzde İşhanı olarak hizmet vermektedir.

Bedesten Han

Bizans döneminden kalma Bedesten Hanı en ünlü hanlardan biridir. Restorasyona girerek aslına uygun bir şekilde 8 kubbe, 4 kapı ve 32 dükkânın süreci tamamlanmıştır. Tarihi dokusunu kaybetmeyen han o dönemlerde ipek tüccarları tarafından çalıştırılmıştır. Restorasyonun tamamlanmasıyla birlikte geçmişteki dokusunu da koruyarak Tire’ye özgü otantik ürünlerin satılacağı bir çarşıya dönüşmesi planlanmıştır.

Bu hanların haricinde İki Kapılı Han, Kutu Han, Mathius Hanı, Ali Efe Hanı gibi, içinde birçok oda ve hamam bulunan tarihi yerler de bulunmaktadır. Tire’nin bu tarihi ve ünlü hanlarını mutlaka gezilmesi gerekenler listenize eklemelisiniz.

Tire Kent Müzesi

Atatürk’ün kurduğu Tire Kent Müzesinin avlusuna girdiğinizde sizi rengarenk çiçeklerle ağaçlar karşılıyor. İçeri girer girmez Roma dönemine ait lahit ve heykellerin yer aldığını göreceksiniz. Müzede iki adet salon bulunmaktadır. Bir tanesi Arkeolojik diğeri de Etnografya Salonudur. Arkeolojik salonda milattan önce ve sonrasına ait heykeller, mermer masalar, heykeller bulunurken Etnografya salonunda Osmanlı Dönemi eserleri, çeyiz sandıkları, yöresel kıyafetler, döneme ait erkek-kadın kıyafetleri, yöresel takılar ve daha birçok eşya sergileniyor. Müzenin bir başka yerinde ise, eskiden çok rağbet gören ancak günümüzde unutulmaya yüz tutmuş mesleklere ait bölümler yer alıyor. Tire’ye geldiğinizde uygun giriş ücretli bu müzeyi de mutlaka görmenizi tavsiye ederiz.

Gastro-Tire

Biraz Tire’nin meşhur fine-dining restoranından bahsedelim. Buraya ulaşmak için biraz dağ yolu kat etmeniz gerekiyor, araba ile virajlı bir yolculuktan sonra köye varıyorsunuz. Yemyeşil doğanın içinde bir aile işletmesi olan Gastro-Tire’de tamamen yerel ürünler kullanılıyor. Restoran şefi, pazara kendi gidip alışverişini kendi yapıyor. Mevsim ürünleri kullanmaya özen gösteren restoranın kış ve yaz menüleri de dolayısıyla farklılık gösteriyor. Yeni yerler ve lezzetler keşfetmeyi seviyorsanız gitmeden önce rezervasyon yaptırmanız gerekiyor. Restoran, rezervasyonsuz müşteri kabul etmiyor. Bu restoranı diğer restoranlardan farklı kılan özelliklerden biri de set menüye sahip olmasıdır. Belirli bir sırayla servis edilen ürünlerin hepsinin hikayesi yardımcı şef tarafından size anlatılmaktadır. Fiyat olarak ise fine-dining restoranların fiyat aralığındadır. 

Kaplan Dağ Restoran

Tire merkezden 20 dakikalık uzaklıkta, Kaplan Köyü’nü geçince neredeyse zirvede kurulmuş bir restorandır. Türkiye’nin en iyi 10 ot restoranından biri olan Kaplan Dağ Restoran'a giderek harika bir manzara eşliğinde Ege’nin eşsiz lezzetlerini tadabilirsiniz. Restoran sahibi tüm ürünlerini yerel pazardan ve yine Kaplan kasabından temin etmektedir. Oldukça geniş ve ferah bir yer olan restoran çeşit çeşit meze ve yemekleriyle sizi bambaşka bir lezzet dünyasına götürür. Buraya kadar gelmişken kabak çiçeği dolması, patlıcan lalengi’yi mutlaka denemelisiniz.

Yazan: Seren Barlak