Bursa'nın Mimarisi

Osmanlı’nın Şehri: Bursa

Binlerce yıllık tarihine pek çok farklı medeniyet sığdırmakla kalmamış her birinden ayrı mimari gelişimleri de beraberinde barındırmayı başarmış Bursa’nın mimari gelişimini inceleyeceğimiz yazımıza hoş geldiniz. Öyle sıkıcı tarih dersleri gibi de değil, oldukça eğlenceli ve bir o kadar da bilgilendirici bu yazımızda bakalım neler öğreneceğiz… Haydi başlayalım.

Çoğu tarihseverin bileceği üzere Bursa şehri Osmanlı Devleti ile özdeşleşmiştir. 1326 yılından başlayarak 1365 yılına kadar tamı tamına 39 yıl boyunca Osmanlı Devleti’nin başkentliğini yapmış olan bu şehir, haliyle Osmanlı mimarisiyle şekillenmiştir. Öyle ki özellikle ‘Erken Osmanlı Mimari Üslubu’ diye kayıtlarda geçen dönemin de başkenti yine Bursa’dır.

Peki nedir bu Osmanlı mimarisi denen şey? Hemen anlatalım…

Anadolu Selçuklu Devleti, Göktürk Devleti, Bizans İmparatorluğu ve hatta Memlük Devleti ile Arap devletlerinin mimarilerinden esintiler taşıyan ancak tamamen kendine has bir Türk mimarisi geliştiren Osmanlı’nın erken dönem mimarisinden en güzel izleri taşır Bursa… Yeşil Türbesi ve Yeşil Medresesi ile de yeşil rengiyle birleşmiştir.

‘Bursa Tipi’ ya da ‘Bursa Üslubu’ olarak mimari literatürüne giren Osmanlı’nın Bursa’dan başlayarak fethettiği tüm topraklarda inşa ettiği eserlerde kullanılan üslubu da unutmamak gerekir… 14’üncü ve 16’ncı yüzyıllar arasında en çok kullanılan mimari üslup olma özelliğini taşıyan ve Bursa’da da en fazla İznik ve çevresinde rastlanan bu mimarinin temeli ‘Ters T’ tabanlı olmalarından kaynaklıdır.

Mimariyi bir sanata çeviren Osmanlı’nın en çok kullandığı ve temelini Bursa’da attığı bu ters T mimarisi hem eserlerin içerisine aydınlık bir hava katar hem de özellikle camilerde ve dini yapılarda kullanıldığından inancın bereket, huzur ve ferahlık getireceği felsefesine dayanır.

Erken dönem Osmanlı mimarisinin yani 1299 ile 1501 yılları arasındaki eserlerin Bursa üslubu ile yapılması, şehirde 1501 yılında Bayezid Camii’nin inşasıyla son bulur. Bu saatten sonra daha yenilikçi bir mimari yaklaşım benimseyen Osmanlı, şehirde bu dönemden sonra yaptığı eserleri de buna göre inşa eder.

Özellikle Cumhuriyet sonrası dönemle birlikte daha batı tarzla mimari eserler veren Bursa’da yüzlerce yıllık tarihten günümüze kalan eserlerle yeni tip mimarilerin bir arada oluşu şehrin sosyokültürel değerinin bir göstergesidir.