Şah Sultan Külliyesi

Külliyeler, geniş yapı topluluklarını ifade eder. Bu tarz yapıların İstanbul’da sayıca fazla olması, ziyaretçilere de aynı anda pek çok mekanı kısa süre içinde keşfetme ayrıcalığı sunar. İstanbul’un önemli külliyelerinden biri olan Şah Sultan Külliyesi, Eyüp ilçesinde konumlanır. Tam olarak Zal Mahmud Paşa Camii’nin yanında yer alır. Şah Sultan Külliyesi; sıbyan mektebi ve türbe dışında, sebil ve hazireden oluşur. Külliyenin tamamlanması tam olarak 1800 yılını bulur. Daha önceki dönemde bu alanda İskender Bey Mektebi yer alır. Mektep kötü bir vaziyette olduğu için külliye için yıktırılır. Onunla beraber hemen dibinde bulunan bir konak da bu süreçte yıkılır.

Şah Sultan Külliyesi’nde ziyaretçileri karşılayan avlu yuvarlak kemerlidir. Kapının hemen üzerinde 12 beyitlik bir kitabe yer alır. Mustafa İzzet Efendi’nin, bu yazıda önemli bir emeği bulunur. Burada aynı zamanda külliyenin inşa edildiği döneme dair bilgiler de bulunur. Kapı şık bir kemer ile avlu kısmına açılır. Kemerdeki hadiste, “Cennet anaların ayaklarının altındadır” yazar. Türbeye ise kuzey bölümden giriş yapılır. Türbe kapısında iki ayrı renge sahip mermer yapı göze çarpar. Burada Şah Sultan dışında, annesi olan Mihrişah Kadın ve eşi Seyyid Mustafa Paşa’nın sandukaları bulunur. Külliye genel olarak süsleme ve bezemeler açısından zengindir.

Külliyenin bir diğer önemli bölümü olan sebil, sıbyan mektebi ile yan yanadır. Sıbyan mektebi iki ayrı kısımdan meydana gelir. Bu mektebin alt kısmı o dönemli görevliler için ayrılır. Ahşap malzemeden yapılan çatısı kurşun kaplıdır. Caddeyi karşısına alan kısmında bir kuşevi bulunur. Diğer yandan avlu ve cümle kapısı ile karşılıklıdır. Şah Sultan Külliyesi’nin mimarı olan isim İbrahim Kamil Ağa’dır.