İstanbul Fethiye Camii

İstanbul’un en kıymetli camilerinden biri olan Fethiye Camii, her açıdan gezip görmeye ve keşfetmeye değerdir. Sene boyunca yerli ve yabancı ziyaretçilerin yoğun şekilde ilgi gösterdiği tarihi ibadet mekanı, Yunan kaynaklarında Teotokos Pamakaristos Manastırı olarak geçer. Pek çok camide görüldüğü üzere Fethiye Camii de konum olarak Fatih ilçesinde konumlanır. Kilise bakımından 1200’lü yılların sonlarına doğru inşa edildiği bilinir. Yapı, Bizans’ın önemli figürlerinden biri olan Tarkaniotes’in öncülüğüne inşa ettirilir. İstanbul’un fethinden hemen sonra aslında burası bir patrikhane olarak kullanılır. 1601 senesinde gerçekleşen İran savaşları esnasında fethedilen yerlerin anısına burası camiye dönüştürülür. Bu savaşlarda Gürcistan ve Azerbaycan gibi yerlerin fethedildiği aktarılır.

Camiye dönüşme sürecinde kiliseye ait apsis yıkılır ve onun yerine bir mihrap inşa edilir. Ayrıca yapıya bir minare ile medrese dahil edilir. Bu medrese Sadrazam Koca Sinan Paşa tarafından eklenir. Tarihi cami Cumhuriyet döneminden sonra bir müzeye dönüştürülür. 1955 senesinde ABD Bizans Enstitüsü, buradaki fresklerin ve mozaiklerin açığa çıkmasını sağlar. Kemerlerin sökülmesini sağlayıp yerlerine özgün yapısına uygun sütunlar dahil edilir. 1960 senesinde Fethiye Camii olarak tekrar cami olarak hizmete açılır. Mimari anlamda yapıda taş ile tuğla karışık olarak kullanılmıştır. Dış duvar bölümlerindeki mozaik kısımlarda Grekçe yazılar dikkat çeker.

Haliç gibi özel bir yere bakmasından dolayı avantajlı bir konuma sahip olan tarihi ibadet mekanı, tam olarak Çarşamba ile Draman’ın arasındadır. Camide yer alan özgün kitabede kilise olduğu döneme dair bilgiler yer alır. Manastırın o dönem Meryem adına inşa edildiği de yine bu kitabeden anlaşılır. Manzum biçimindeki kitabe o dönemin bilinen şairlerinden olan Manuel Philes’e yazdırılır.