İmaret Camii

İstanbul’da yer alan eski İmaret Camii geçmişte Pantepoptes Manastırı Kilisesi olarak bilinir. Şehrin Doğu Roma döneminden kalan yeni mekanları arasında yer alır. Yapı 1081 ve 1087 seneleri arasında tamamlanır. Kilisenin I. Aleksiod tarafından yaptırıldığı bilinir. Kendisi aynı zamanda Komnenos hanedanının da kurucusudur. Yapı Fatih Sultan Mehmet devrinde medrese amacıyla değerlendirilen Zeyrek Camii’nin imarethanesi olmuştur. O dönem medreseler yapıldığında burası da camiye dönüştürülür.

Fatih ilçesinde Haliç’in Marmara’ya bakan kısmında konumlanan İmaret Camii kimi yerlerde “İmaret-i Atik Camii” olarak da geçer. Camii manastırken İsa’ya ithaf edilir. 1181 senesinde oluşan ayaklanmalardaki tutumu nedeni ile Teodosios ceza olarak kiliseye kapatılır. Haçlılar İstanbul’u kontrol ettiğinde yapıyı Venedik’te bulunan bir tarikatın manastırına verirler. Buna rağmen İstanbul 1261 senesinde Bizanslılarca tekrar ele geçirilince manastır da eski durumuna geri döner. Kimi yazılı kayıtlara göre manastır içinde o dönem çok değerli el yazmaları bulunur. Yapı Fatih Külliyesi yapılana kadar dönüştürülür.

Kitabesindeki bilgilere göre İmaret Camii’nin batı ve kuzey bölümlerinde eski manastırdan kalan hücreler yer alır. Vakfiyede bu konu detaylı olarak aktarılır. Haliç kıyılarında yer alması burayı biraz daha ayrıcalıklı kılar. İmaret Camii zamanında Fatih’e doğru tırmanan yangınlardan ciddi düzeyde zarar görür. Yangın sonrası masraflar hazineden karşılanır. Bu onarımın tam anlamıyla ne zaman gerçekleştiği bilinmez. 1930’lu yıllarda çekilen fotoğraflarda caminin minaresi yıkık durumdadır. Buna rağmen namaz kılmak adına iç bölümleri uygundur.

Hem giriş bölümü hem de etrafı o dönem ahşap evlerle çevrilir. 1950’li yıllarda camii Kur’an kursu olarak değerlendirilir. Bu süreçte yapının iç bölümü yatakhane, son cemaat yeri yemekhane olarak kullanılır. Mimar Fikret Bey 1970’li senelerde caminin onarımını üstlenir ve eski özgün görünümüne kavuşmasını sağlar.