Esma Sultan Yalısı

Esma Sultan Yalısı’nı ziyaret etmek isteyenler yönünü Ortaköy’e doğru çevirmek durumundadır. Bir sahil sarayı olan Esma Sultan Yalısı aynı zamanda Neoklasik stilde inşa edilir. Yapının mimarının Sarkis Balyan olduğu bilinir. Konum olarak Ortaköy Camisi’nin hemen yanında yer alır. Ne yazık ki bir yangın felaketinden dolayı uzunca bir süre kullanılamaz hale gelir. 2001 senesinde çelik ve cam malzemeden yararlanılarak tekrar inşa edilir. Bugün şehrin turizmine önemli bir katkı sağlar. Yalı ismini Sultan Abdülaziz’in kızı olan Esma Sultan’dan alır. Kendisi henüz 16 yaşındayken o dönemin başarılı devlet adamlarından biri olan Çerkez Mehmet Paşa ile evlendirilir.

Esma Sultan’a bu yalı o dönem düğün hediyesi olarak sunulur. 1600’lü yıllardan kalan kıymetli yalı, hediye olarak verilmeden önce onarımdan geçirilir. O dönemlerde bu özel yalı, Ortaköy bölgesinin en büyük ahşap binası olarak öne çıkar. Esma Sultan’a hediye edildiği ilk dönemlerde burası Tırnakçı Yalısı olarak bilinir. Daha önce Hüseyin Paşa’nın da aynı yalıda ikamet ettiği bilinir. Esma Sultan 1899 senesinde yaşamını yitirince burası kendisinin kızkardeşi olan Cemile Sultan’a kalır. Tarihi mekan 1915 senesine dek hanedanın mülkiyetinde kalır. Esma Sultan Yalısı 1918 senesinden sonra Rum okulu olarak değerlendirilir; ancak iki sene sonra ciddi bir yangın geçirir.

Yangından sonra artık bir tütün deposu olarak değerlendirilir. Geçtiğimiz yüzyılın ortasından sonra Saffet Baştımar’ca satın alınır. O dönem marangozhane, kömür deposu ve mobilya deposu olarak kullanılır. Saffet Baştımar burayı uzun süre sahiplendiği için kimi kaynaklarda yapının adı Baştımar Yalısı olarak da geçer. 1975 senesine gelindiğinde kendisi burayı satışa çıkarır; fakat bu süreçte oluşan yangından dolayı harabe bir hal alır. Buna rağmen bahçe kısmı uzunca bir süre konserler ve çeşitli davetler için aktif şekilde kullanılır. 1990’lı senelerde ünlü bir otel yapıyı satın alır ve bugünkü görünüme ulaşmasını sağlar.