Bayrampaşa Medresesi

Diğer bir adıyla Haseki Bayrampaşa Medresesi ya da Bayrampaşa Külliyesi, Suriçi Aksaray Haseki Keçi Hatun Mahallesi sınırları içerisinde yer alan Haseki Caddesi üzerinde konumlanmaktadır. Dönemin sadrazamı Bayram Paşa’nın vasiyeti üzerine 1635 senesinde yaptırılan medrese esasında bir külliye içerisinde bulunur. İki farklı yapı adasından meydana gelen ve camisi olmaması nedeniyle diğer külliyelerden ayrılan bu kompleks içerisinde sıbyan mektebi, türbe, hazire, tekke, medrese, sebil, dükkanlar ve çeşme yer alır.

IV. Murat döneminde sadrazamlık yapan Bayrampaşa Sultan’ın vasiyeti üzerine yaptırılan ve türbesi ile mezarının da bulunduğu Bayrampaşa Medresesi, külliyenin doğu kesiminde yer alır. Haseki Kadın Sokağı’nın arasından geçtiği külliyenin avlusu ise bir hayli ilginçtir. Dış avlusunun direkt Haseki Kadın Sokağı’na açıldığı Bayrampaşa Medresesi’nin bir de kare planlı 14 medrese hücresi vardır. Ayrıca avlunun tam ortasındaki su haznesi ve kuyu da kesinlikle görülmeye değer.

Kubbe ile örtülü dershanesi ve 14 hücresindeki kurnalı çeşmelerin her görende hayranlık duygusu uyandırdığı Bayrampaşa Medresesi’nin bazı hücrelerinde de şömineli ocaklar vardır. 1792 senesinde on; 1869 yılında da 27 talebeye hizmet veren medrese, günümüzdeki adı ile Bayrampaşa Kültür Derneği olarak hizmet vermektedir.

Fatih ilçesine bağlı Haseki semtindeki Bayrampaşa Medresesi’nin banisi Veziriazam Bayram Paşa’dır. Hassa Başmimarı Kasım Ağa’nın bir eseri olduğu düşünülen külliye, klasik Osmanlı mimarisinin izlerini taşır. Genel hatları itibariyle İznik’teki Süleyman Paşa Medresesi’ne benzetilen Bayrampaşa Medresesi’nin tevhidhanesinin duvarlarında kesme köfeki taşı kullanılmıştır. İlk onarımını 1865 senesinde geçiren külliyenin hücrelerine ise revaklar ile açılan kapılardan girilmektedir.