Ayasofya Hürrem Sultan Hamamı

İstanbul’un tarihi hamamları arasında kendine yer bulan Haseki Hürrem Sultan Hamamı, konum olarak Ayasofya Müzesi ve Sultanahmet Camii gibi iki önemli mekanın arasında yer alır. Bu durum yerli ve yabancı ziyaretçilerin hamama sene boyunca ilgi göstermesi noktasında büyük bir avantaj sağlar. Adından da anlaşılacağı üzere Hürrem Sultan tarafından yaptırılır. Kendisinin o dönem, İstanbul ve Anadolu’nun çeşitli şehirlerinde pek çok yapıda isim imzası bulunur.

Hamamı Mimar Sinan’a özel olarak yaptıran Hürrem Sultan, yapının tamamlanmış halini 1557’de alır. Daha önce yıkılan Zeuksippos Banyoları’nın bulunduğu konuma inşa edilen yapı, kadın ve erkekler için olmak üzere iki bölümlü olduğundan aynı zamanda bir çifte hamamdır. Bu iki bölümde de özel olarak sıcaklık, ılıklık ve soğukluk kısımları bulunur. Yapıldığı dönemden sonra 1910’a değin aktif olarak hizmet vermeye devam eden hamam, bu yıldan sonra faaliyetlerini durdurur. Uzun süre kapalı kalan yapı, bir dönem, Sultanahmet Cezaevi’nin dolu olduğu zamanlarda mahkumlara da ev sahipliği yapar ve cezaevi olarak kullanılır. Öte yandan yine bu yapı bir dönem kağıt deposu olarak da değerlendirilmiştir.

1957’ye gelindiğinde, hamam kapsamı bir şekilde onarım ve tadilat çalışmasından geçirilir. Böylelikle hem geçmişin yorgunluğu yapıdan uzaklaştırılır hem de ilk günkü haline sadık kalınır. Onarım süreci yaklaşık olarak bir yıl sürer lakin tüm bu çalışmalara rağmen yapı 2007’ye kadar halı satış mağazası olarak kullanılır.

Klasik Osmanlı hamamlarında yer alan özelliklerle karşılaşmanın olası olduğu Ayasofya Hürrem Sultan Hamamı’nın yıkanma bölümü 75 metre uzunluğundadır. Öte yandan bu hamam, kadın ve erkek bölümü girişlerinin aynı eksende olması bakımından da Osmanlı’da yapısal mimari anlamında bir ilktir.

Son olarak belirtelim ki sıcaklık bölümleri bitişik durumda olan hamamın soyunmalıklarda yer alan sivri kemerli pencerelerindeki işlemeler oldukça dikkat çekici ve göz alıcıdır.