Şamlar (Azatlı) Baruthanesi

İstanbul’un Avrupa Yakası’ndaki Başakşehir ilçesi, 18’inci yüzyıl sonlarına doğru iyiden iyiye önemi artan ateşli silahlara yönelik barut üretimi esasıyla inşa edilmiş bir tesisin kalıntılarına ev sahipliği yapar. Küçükçekmece Gölü’nün yakınında Şahintepe Mahallesi sınırlarındaki yapı, günümüzde boş bir arazide, çayırların arasında kalmış ve harabe haldedir. 

Osmanlı Devleti'nin başkentinde, günümüz Fatih ilçesi ve çevresindeki yoğun nüfuslu bölgenin dışında konumlandırılmış Şamlar Baruthanesi’nin 1795’te kurulduğu bilinir. Önde gelen askerlerden Baruthane Nazırı Mehmet Şerif Efendi’nin çabasıyla kurulan yapı, Bulgaristan’daki baruthanenin kapatılması üzerine daha fazla önem kazanır.

1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı ise Şamlar Baruthanesi’nin tahrip edilmesi ve bir daha faaliyet göstermemesi gibi pek bilinmeyen bir sonucu daha beraberinde getirir. Söz konusu savaşı kazanan Ruslar, Bakırköy ilçe sınırlarına kadar gelip başkenti tehdit etmişti, Osmanlı Devleti ağır şartlara sahip barış anlaşmasını kabul etmek zorunda kalmıştı.

Osmanlı Devleti'nin önemli toprak kayıpları, kaybedilen topraklardaki Türklerin Anadolu’ya dalgalar halinde göçü ve yoğun ekonomik, kültürel, sosyal etkilerle sonuçlanan 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı, 93 Harbi olarak da bilinir. Baruthane kalıntılarının etrafında su depolama amaçlı bir havuz ile hangarın da kalıntıları görülebilir. Ayrıca çok yakınında geniş bir çiftliğin yıkıntıları da dikkat çeker.