Elhamra Han

Beyoğlu sınırları içinde yer alan Elhamra Pasajı, tam olarak Asmalımescit Mahallesi’nde konumlanır. Buranın İstiklal Caddesi gibi işlek bir caddeye bağlı olması, pasajın ziyaret edilme yoğunluğunu önemli ölçüde etkiler. Aktarılan bilgilere göre Elhamra Pasajı, 1920-1922 senesinde inşa edilir. Yapımında o dönem Said Adapazarlı’nın büyük emekleri olur. Yapının mimarına dair kesin bilgilerden söz etmek mümkün değildir. Yine de genelde Mimar Vedat Tek’in ismi ön plana çıkar. Bu pasaj uzun seneler boyunca han olarak da kullanılır. Bu nedenle kimi kaynaklarda Elhamra Hanı olarak da anılır. Türkiye’nin en iyi sinema salonlarından biri olan Elhamra Sineması buranın en önemli sürprizleri arasındadır.

Bugünkü yapıdan önce pasajın bulunduğu yerde Kristal Tiyatrosu yer alır. Bu meşhur tiyatro 1906 senesinde dek aktif bir şekilde faaliyetlerine devam eder. Pasaj bugün resmi düzeyde, korunması gereken eski eserler sınıfında gösterilir. Pasajın sözcük anlamı konusunda kesin bir fikir birliğine varılamaz. Geniş koridoru ile ziyaretçilerini karşılayan tarihi mekan, Osmanlı Neoklasik stilden izler sunar. Ön cephe kısmındaki pencereler kemerli yapıdadır. İkinci katın uç kısmındaki balkonlar cumbalıdır. Bu alandaki sütunlar kemerler sayesinde birbirine bağlanır. Pasajın içinde de dış yapıya benzer mimari detaylar göze çarpar.

Mustafa Kemal Atatürk’ün de bu pasajın içinde yer alan Elhamra Sineması’na ara ara gelip film izlediği bilinir. C. Chaplin’in meşhur “Modern Zamanlar” filmi o dönem ilk kez bu sinemada gösterilir. Çoğu zaman pasaj, bu özel sinema salonu ile beraber anılır. Bir dönem bu sinemanın adı Sakarya Sineması olarak değiştirilir; fakat bu isimle sadece sekiz sene boyunca devam edilir. Bir dönem burası İstanbul Opereti olarak da değerlendirilir. 1999 senesinde ciddi bir yangın felaketiyle karşı karşıya kalır.