Alaybey Camii

Çanakkale’nin en önemli mimari eserlerinden biri olan Alaybey Camii’nin yapım yılı kesin biçimde bilinmez. Buna rağmen caminin 1700’lü yıllarda inşa edildiği tahmin edilir. O dönem kalenin kumandanı olarak bilinen Albay Miralay Ahmet Ağa tarafından yapıldığı düşünülen cami, kendisi harap durumda olan Aliağa Camii’nin yerine yaptırılmıştır. Dolayısıyla caminin adının da buradan geldiği tahmin edilir. Hatta adada yer alan mahallelerden birinin adı da “Alaybey Mahallesi” şeklindedir. Caminin kırmızı renkli kesme taşlardan yapıldığı görülür. Mekana girmek adına kuzey cepheden beş adet taş basamağı kullanmak gerekmektedir. Ahşap yapıdaki kapı basık kemerli ve çift kanatlıdır. Minareye baktığımız zaman köşe kısımlarında yine kesme taşlar göze çarpar fakat buradaki taşlar kırmızı değil beyaz renktedir. Diğer yandan caminin şerefe korkulukları da oyma yapıdadır. Alaybey Camii’nin içerisinde yer alan mihrap bölümünde ilginç bir şekilde barok stilde motifler bulunur. Tavan bölümde ise sade bir işçilik tercih edilir. Aynı şekilde minber bölümünde de bir süsleme ibaresi görülmez. Ahşap merdivenler sayesinde kadınlar için ayrılan mahfile -kadınlar bölümü- çıkmak olasıdır. Kadınlar mahfili altı ayrı ahşap sütun sayesinde ayakta durur. Avlu kısmında ise küçük bir hazire yer alır. Bu bölümde yer alan mezarlardan bir tanesi bir dönem sadrazam olarak görev yapan Halil Hamit Paşa’ya aittir. Çanakkale’nin tarihi camilerinden biri olan Alaybey Camii’nin mimarisine bakıldığında görülür ki enine ve dikdörtgen bir plana sahiptir. Ayrıca mekanın inşasında kırma çatı uygulaması tercih edilmiştir ve son cemaat yeri ile müştemilat daha sonradan ilave edilmiştir. Orijinal hali savaş döneminde yıkılan ve aynı yere günümüzdeki yapılan Alaybey Camii, bugün ibadete ve ziyarete hala açıktır. Son dönemde ciddi anlamada hasar gören caminin yakın zaman sonra yeniden kapsamlı bir onarımdan geçeceği de duyurulmuştur.