Tarih ile Harmanlanan Tabiatın Keşfi: Üsküdar

İstanbul’un önemli yerleşim alanlarından biri olan Üsküdar, Osmanlı İmparatorluğu döneminde birçok cami, çeşme, külliye ve hamam gibi yapıların imar faaliyetlerinin gerçekleştiği bir bölgedir. Anadolu’nun en eski yerleşimlerinden olan ilçe, stratejik konumu ve olumlu yaşama koşulları sayesinde toplumların refah beklentisini karşılayan bir bölge olarak tanımlanır. Halkın huzur içinde bir yaşam sürmesine önayak olabilen ilçe, günümüzde de hâlâ bu özelliğini korumaya devam eder.

Üsküdar’ın en meşhur yapıları içinde bulunan Kız Kulesi, Boğaziçi kıyılarında bulunan saraylar, yalılar, köşkler ve sahilsaraylar (kasırlar); ilçenin cezbeden geleneksel mimarisini tüm ciddiyetiyle yansıtır. Boğaz’ın topoğrafyasına uyumlu şekilde konumlandırılan kasırlar, bina edildiği dönemde çoğunlukla yaz aylarında ikamet edilen konaklardır. Geniş bir araziye konumlandırılan bu konaklar, bugün ilçenin yeşile açılan kapısını doğaseverlere aralamasıyla meşhur.

Bu kasırlar arasında bulunan, tarihî açıdan büyük öneme sahip olmasının yanı sıra Yeşilçam’ın unutulmaz filmlerinden Hababam Sınıfı’nın çekildiği Adile Sultan Kasrı, yakın geçmişten barındırdığı izler ile halkın ortak hafızasında yer edinmiştir. Kasrın bulunduğu Validebağ Korusu’nu tanıttığımız bu yazımızda, Üsküdar’ın olağanüstü manzaralar sunan yeşil alanlarını da sizler için derledik.

Validebağ Korusu

Maddi ve manevi kültürleri kapsayan Üsküdar’ın Altunizade semtinde bulunan Validebağ Korusu, 354.000 m2 alanı ile Anadolu Yakası’nın ikinci en büyük yeşil bölgesidir. Birinci derecede doğal SİT alanı olan koru, zengin bitki ve canlı türlerine ev sahipliği yapıyor. 400 yaşa ulaşabilen değişken yaş aralıklarında 40’ı aşkın türde ağaç ve bitki türü bulunuyor. Koru; kaplumbağa, sincap ve kirpi gibi canlılarla birlikte ekolojik bir denge içerisindedir.

Karaçam, kızılçam, Arizona ve kokulu servi gibi ağaçların yanında gül hatmi, tarla sarmaşığı, altın başak ve yonca gibi çiçekler; doğal renkleri ile koruya canlılık kazandırıyor. Ayrıca Validebağ Korusu, dünyanın önemli kuş göç yollarından birisi üzerinde bulunduğu için kuşların dinlenme ve beslenme ihtiyaçlarını giderdikleri doğal bir habitattır. Koru, türlü kaynakları sayesinde karabataktan gümüş martılara, kumrudan ebabile, gökkuzgundan kumruya kadar pek çok kuş türü için zengin bir yaşam alanı sağlayabiliyor.

Atalanta, çayır esmeri, hatmi zıpzıp, mavi zebra ve daha birçok kelebek türünün de görülebildiği koru; yerli- yabancı turistlerin gezinti sırasında etkileyici manzaralara tanıklık etmesini mümkün kılabilen bir canlılıklta. Validebağ Korusu’nda bulunan Adile Sultan Kasrı, Sultan 3. Selim tarafından annesi Mihrişah Valide Sultan için bağ köşkü olarak yaptırılmıştır. Bağ köşkü, sırasıyla Sultan Abdülmecid, Altunizade Ailesi ve Sultan Abdülaziz tarafından tarihî seyir içinde kullanılır. 

Rıfat Ilgaz’ın öykülerini kitaplaştırdığı Hababam Sınıfı eseri, ilk olarak 1975 yılında sinema filmi olarak çekilir. Filmde mekan olarak belirtilen Özel Çamlıca Lisesi, gerçek bir okul değildir. Bir başyapıt hâline gelen filmin sınıf sahneleri, Adile Sultan Kasrı’nın bir odasında çekilmiştir. Böylece hem koru hem de kasır, Hababam Sınıfı hikâlerine ev sahipliği yapmasıyla toplumun hafızasındaki yerini tazelemiştir. Filme mekan olan oda, bugün hâlâ orijinal dizaynını korumakta ve Hababam Sınıfı Müzesi olarak ziyaretçileri kabul etmekte. Müze içerisinde filmde kullanılan okul sıraları, öğretmen masası, sandalyesi, kara tahta ile beraber çeşitli poster ve afişler bulunur. 

Müze hâline getirilen odaya ilk girişte, Güdük Necmi sobanın içinde kopya çekmeye çalışırken Mahmut Hoca’ya yakalandığı o unutulmaz sahne, balmumu heykelleriyle tekrar canlandırılıyor. Hafize Ana ve İnek Şaban karakterlerinin de balmumu heykellerinin bulunduğu müze, her gün 09.00 ile 17.00 saatleri arasında ziyarete açık. Validebağ Korusu’nda doğa ile iç içe yapılan bir gezintinin ardından filmin karelerinin gözünüzde canlanabileceği bu müzeye uğramanızı tavsiye ederiz.

Küçük Çamlıca Korusu

Üsküdar ilçesinin yeşil alanlarından biri olan Küçük Çamlıca Korusu, ücretsiz giriş olanağı ve 7/24 ziyaretçi kabul ediyor olması ile günün herhangi bir saatinde özgürce yürüyüş yapmak ve yeşilin her hâlini seyretmek için mükemmel bir tercih. Bunun yanı sıra koru içerisinde yeme ve içme hizmetlerinden yararlanmak isterseniz, saat 09.00 ile 23.00 saatleri arasında koruda bulunmanız gerekir.

Mevsimlik çiçek tarhları, gölet ve çocuk oyun alanlarına sahip olan Küçük Çamlıca Korusu, geniş ormanlık arazisi sayesinde hem görsel hem de etkinlik açısından çeşitlilik sunmakta. Güneşli bir günde sıcak havanın keyfini ailenizle birlikte fıstık çamları, çınar ağaçları ve İspanya göknarının gölgesinde çıkarabileceğiniz huzurlu bir alan arıyorsanız, burası tam size göre!

Küçük Çamlıca Korusu’nun içinde bulunan Sofa, Topkapı ve Cihannüma Köşkleri’nin etkileyici mimarisini de gezinti esnasında seyretme olanağı bulabilirsiniz. Aynı zamanda bünyesinde sosyal tesislere de yer verilen koruda, tesislerin imkânları sayesinde günlük temel ihtiyaçlarınızı karşılayabilirsiniz. Her bir köşesinde birbirinden etkileyici manzaralar bulunan Küçük Çamlıca’da, gezinin her anını ölümsüzleştirmek isteyeceksiniz!

Nakkaştepe Millet Bahçesi

İstanbul’un ilk millet bahçesi olan Nakkaştepe Millet Bahçesi, Üsküdar’ın Kuzguncuk Mahallesi’nde. Boğaz manzaralı mesire yeri, hem manzarası hem de 90 bin m²’lik alanı ile geniş bir yürüyüş ve seyir olanağı tanıyor. Toplam alanın 50 m²’lik kısmının, Boğaz manzarasına hakim olması, biyolojik gölet ve şelale, manzara seyir terası ve ahşap köprü gibi bölümleriyle adeta görsel bir şölen sunmaktadır.

Piknik alanları, gezinti ve dinlenme alanları, yürüyüş ve macera parkurları, ormanın üst kotunda unutulmaz bir yürüyüş yapabileceğiniz uçan yol, açık-kapalı çocuk oyun alanları, bitki gösterimi alanı, etkinlik çayırı ve kafe olanakları da mesirede sizleri bekliyor. Nakkaştepe Millet Bahçesi, aynı zamanda hobi veya profesyonel olarak çeşitli spor dallarında faaliyet gösterenler için ayrılmış bölümlere sahip. 

Tenis kortu ve fitness için ziyaretçilerine alan sağlayabilen mesire, zipline noktasıyla da daha fazla heyecan arayanlara kaçırılmayacak fırsatlar sunuyor. Mucit evi ve amfi alanı da bulunan Nakkaştepe Millet Bahçesi, her yaştan ziyaretçinin doya doya eğlenebileceği, doğada sakin bir gün geçirebileceği zengin opsiyonlar sağlamakta. Boğaz’ın eşsiz manzarası ve tabiatın cömertliği ile birleşen sosyal olanakları, Nakkaştepe Mesire Alanı’nda bir arada bulabilirsiniz. 

Millet Bahçesi giriş ücreti, yalnızca otopark girişinde otomobil başına alınır ve oldukça uygun bir basamaktadır. Yaya olarak girişlerde ise ücret talep edilmemekte. Nakkaştepe’yi, 08.00 ile 22.00 aralığında ziyaret edebilirsiniz. 

Yazan: Tuğçe Arıcan