Gaziantep’in Hamam Kültürü

“Hamam”, tarihin çok eski çağlarında yaşamış olan medeniyetlerden başlayarak günümüze kadar ulaşan, “yıkanılacak yer” olarak tanımlanan bir yapıdır. Türkler hamam kavramını, özellikle Osmanlı döneminde geliştirerek bu yerleri; kadınların toplanarak sohbet ettiği ve eğlenceler düzenlediği bir alan hâline de getirmişlerdir. Dolayısıyla hamamın sosyal ve kültürel yönler kazanıp günümüze ulaşmasına katkı sağlamışlardır. Osmanlılar ve Türkler, bu sebeple hamam kültürü denince bu kültürün önemli bir parçası olarak ilk akla gelen isimlerdir. 

Sosyal etkinliklerin yaşandığı hamamlar, bu yönüyle öne çıkmasının yanı sıra ihtişamlı mimarîleriyle de dikkatleri üzerine çeker. Etkileyici Türk mimarîsi ile ortaya konan eserler, günümüzde hâlâ tasarımları, nakışları ve daha birçok detayıyla göz kamaştıran özelliklere sahip. Anadolu’nun pek çok noktasında olduğu gibi yüzyıllar öncesine dayanan bir hamam geleneğine sahip olan Gaziantep, her yönü ile yerli ve yabancı turistler tarafından büyük ilgi gören bir ilimizdir. Tasarımıyla göz alan Gaziantep hamamları; bu şehrin kültür, tarih ve sağlık turizmini eş zamanlı deneyimlemeyi mümkün kılan zengin bir dokuya sahiptir.

Bu yazımızda; “Gaziantep’te gezilecek yerler” listesine, geçmiş yüzyılların anılarına ev sahipliği yapmış, tarihin izlerini taşıyan Gaziantep hamamlarını eklemek isteyenler için bir liste hazırladık. Hadi, birlikte göz atalım!

1. Tarihî Naib Hamamı

1640 yılında yapılan Tarihî Naib Hamamı, 17. yüzyılın önde gelen gezginlerinden olan Evliya Çelebi’nin ünlü eseri, Seyahatname’de adı geçen Gaziantep hamamlarından biridir.

Osmanlı hamam geleneğini yaşatan yapı, Gaziantep Kalesi’nde hizmetlerini sürdürmeye devam ediyor. Gaziantep geleneksel hamam kültürünü tam manada sunan mekan, hamam hizmetinin yanı sıra:

-Sauna

-Masaj

-Cilt Bakımı

-Jimnastik Salonu

-Vitamin Bar

bölümleriyle de ziyaretçilerine geniş bir etkinlik alanı sunuyor. Antep’in merkezinde bulunan hamam, lokasyonu sayesinde şehirdeki birçok gezi ve benzeri aktivitelere katılmayı da kolaylaştırıyor.

Şu an için 09.00 – 17.00 aralığında kadın, 18.00 – 24.00 aralığında ise erkek ziyaretçileri kabul ediyor. Naib Hamamı giriş ücreti için ve çalışma saatlerinde güncelleme olması ihtimaline karşı lütfen, yetkili biri ile ziyaret öncesinde irtibat kurunuz. 

2. Tarihî Tabak Hamamı

Özgün işlevini günümüze kadar korumayı başaran hamamlardandır, Tarihî Tabak Hamamı. Bina edilişi hakkında net bir bilgi olmamakla birlikte ünlü gezgin Evliya Çelebi’nin Seyahatname’sine dayanarak 17. yüzyıl öncesi olarak tahmin edilir. 

Yapı, iri kesme taş ile yapılan haç biçimi eyvanlı, tek hamam planına sahiptir. Ortasında sekizgen bir havuz bulunan Tarihî Tabak Hamamı, Gaziantep kültürünü eksiksiz bir biçimde yansıtır. Mekan, bu sayede ziyaretçilerine geçmişe yolculuk etme olanağı tanır.

Tabak Hamamı Gaziantep merkezî bölgesinde yer aldığı için hamam ziyaretinin dışında; civarda bulunan mesirelere, camilere, doğal alanlara, restoranlara ve diğer mekanlara rahatlıkla ulaşım sağlanır.

Hamam, hafta içi her gün açık olmakla birlikte saat 08.30 ile 22.30 saatleri arasında hizmet vermektedir. Esnek bir saat aralığında ziyaretçi kabul eden mekan, böylece Türk hamam keyfi için geniş olanaklara sahip olmak isteyenlere ideal çözümler sağlayabiliyor.

3. Yusuf Çelebi Hamamı

Yapım aşaması 7 yıl süren Yusuf Çelebi Hamamı, 1993’te kullanıma hazır hâle gelmiştir. Mekan, hamam kültürünün değerini bilen ve korumak isteyen, Gaziantep doğumlu Hacı Yusuf Çelebi tarafından yaptırılmıştır. Osmanlı mimarîsi gözetilerek tasarlanan yapı; dört köşe, merkez kubbe, kare göbek taşı gibi detayları ile tamamen geleneğe dayalı bir hamamdır.

Üç katlı Yusuf Çelebi Hamamı, tam 1200 metrekare alana sahip olması ile ziyaretçilerine geniş ve ferah bir alan sağlıyor. Mekan, 

-Kese 

-Masaj 

-Osmanlı Usulü Sabun Masajı

uygulamalarının yanı sıra 17 yıkanma yeri ile yabancı ve yerli ziyaretçilere, tam bir geleneksel Türk/Osmanlı hamamı tecrübesi kazanmaları için öncülük ediyor. Yusuf Çelebi Hamamı, gün boyu hamam hizmeti vermekle birlikte yalnızca erkek ziyaretçiler için planlanmış bir sisteme sahip. 

4. Gaziantep Hamam Müzesi

Osmanlı hamam kültürünü yansıtan yapı, Lala Mustafa Paşa tarafından yaptırılan külliyenin hamamı olarak yüzyıllarca kullanılmıştır. “Paşa Hamamı” olarak geçmişte hizmet veren bu mekan, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi tarafından restore edilerek “Gaziantep Hamam Müzesi”ne dönüştürülmüştür.

Müze, tarihî Türk hamam geleneği hakkında fikir ve bilgi sahibi olmak isteyen ziyaretçiler için dinamik bir özellikte. Müzenin içerisinde, hamamın kullanıldığı dönemi canlandıran insan ve eşya temsilleri bulunur. Tellak, peştemal, ibrik, kurna ve daha birçok Osmanlı hamam malzemesini burada gözlemleyebilirsiniz.

Gaziantep gezi rotaları üzerinde mutlaka işaretlenmesi gereken yerlerin başında gelen Antep Hamam Müzesi’ni ziyaret ederek şehrin hamam kültürünü daha yakından tanıyabilirsiniz. Müze, hafta içi her gün 08.30 ile 17.30 aralığında hizmet vermektedir. 

Gaziantep Hamam Müzesi Giriş Ücreti 

Gaziantep Hamam Müzesi giriş ücreti, oldukça cüzi bir aralıktadır. Bununla birlikte kimlik ibrazı koşulu ile 18 yaş üstü öğrenciler, gazi ve şehit yakınları, 65 yaş üstü ve engelli vatandaşlar, öğretmenler ile sağlık çalışanları ücretsiz giriş hakkına sahiptir. Ayrıca müze girişlerinde Gaziantep kart ve temassız kredi kartı geçerlidir.

Yazan: Tuğçe Arıcan