Bozdoğan Kemeri

Orijinal adı Valens Su Kemeri olan Bozdoğan Kemeri, Romalılar tarafından yaptırılmış olup, inşa tarihi 4’üncü yüzyıla kadar uzanmaktadır.

Osmanlı Sultanları tarafından onarımdan geçirilerek günümüzdeki haline ulaştırılmış olan Bozdoğan Kemeri’nin inşası 4’üncü yüzyılın sonlarına doğru tamamlanır. En gösterişli Orta Çağ eserleri arasında gösterilen bu su kemeri, o dönemlerden kentin su ihtiyacını önemli ölçüde karşılar.

İstanbul’un Fatih ilçesi sınırları içerisinde; Fatih Camii ile İstanbul Üniversitesi’nin konumlandığı tepe arasında uzanan Bozdoğan Kemeri’nin ayakta kalan kısmı ise 921 metrelik -orijinalinden 50 metre daha kısa- bölümdür. Konstantin döneminde artan nüfusla birlikte artan su ihtiyacını karşılamak amacıyla inşa edilen kemer, suyunu Marmara Denizi ve Kağıthane arasında kalan yamaçlardan alıyordu.

Aslında yaklaşık 250 kilometrelik bir su taşıma sisteminin parçası olan Bozdoğan Kemeri tarih boyunca su sıkıntısı çeken İstanbul gibi büyük bir şehrin bu ihtiyacını karşılamada oldukça etkili oldu. Roma döneminde İstanbul’un başkent olmasıyla İmparator Konstantin’in inşasına başladığı Bozdoğan Kemeri zaman içinde çeşitli eklemeleri de içeren onarımlardan geçti. Yapılan eklemelerin en önemlileri ise Jüstinyen döneminde gerçekleşti.

Avar Türklerinin İstanbul kuşatması sırasında bir kısmı yıkılan Bozdoğan Kemeri, iki asır sonra 758 yılına denk gelen V. Konstantin döneminde zarar gören bölümler restorasyondan geçti. Son büyük onarımını ise 11’nci yüzyılda geçiren Bozdoğan Kemeri, Osmanlı döneminde de bazı eklemeler gördü. Deniz seviyesinden 65, yerden ise yaklaşık 20 metre yükseklikte olan Bozdoğan Kemeri bin 500 yıl boyunca aktif bir şekilde kullanılması yönüyle de dikkat çekmektedir. Bazı tarihçilere göre adını “Bozulgan Kemer”den alan Bozdoğan Kemeri’ni ilginç kılan bir diğer özellik de Belgrad Ormanlarından gelen suya bağlanmasının Mimar Sinan tarafından gerçekleştirilmiş olmasıdır.